Królikarnia, Arkadia, Muzem im. Xaverego Dunikowskiego

Nazwa Królikarnia pochodzi od utworzonego zwierzyńca na tym terenie przez króla Polski Augusta II Sasa w latach 30- tych XVIII w. Były tam hodowane głównie króliki i urządzane polowania, niezwykle modne w tamtych czasach. Obecne tereny Mokotowa były wówczas prawie puste, ale znajdowały się wciąż blisko traktów warszawskich, przez co stanowiły dobry punkt na wybudowanie letniej posiadłości. W 1775 r. cały kompleks przeszedł w posiadanie Izabeli Lubomirskiej, która po krótkim czasie odsprzedała pałac Karolowi Thomatisowi, hrabiemu de Valery. Na jego zlecenie został wybudowany w latach 80- tych XVIII w. pałac w stylu klasycznym według projektu Dominika Merliniego (obok Królikarni znajduje się ulica jego imienia). 

Z. Vogel, Widok Królikarni od strony wjazdu, 1791 r.

Projekt pałacu odznaczał się oryginalną architekturą i innowacyjnymi, jak na tamte czasy rozwiązaniami, między innymi usytuowaniem pomieszczeń gospodarczych poza główną siedzibą. Pałac powstawał przez cztery lata i był jednym z najbardziej okazałych podmiejskich budowli willowych tamtego okresu. Wśród śmietanki towarzyska, która bywała w pałacu znajdował się również król Stanisław Poniatowski oraz jego dworzanie. Po rozbiorze Polski, w czasach księstwa warszawskiego na terenie pałacu znajdował się szpital dla żołnierzy armii napoleońskiej. Po śmierci Karola Thomatisa posiadłość nabył wojewoda wileński - Hieronim Michał Radziwiłł z Nieborowa. W 1843 r. jego dzieci odrestaurowały posiadłość, której czas dał się we znaki. Głównym architektem został jeden z głównych reprezentantów nurtu romantycznego, Franciszek Mario Lanci. 

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Arkadia

W 1849 r. rezydencję kupił Ksawery Pusłowski, wywodzący się z rodziny kolekcjonerów i znawców sztuki. W drugiej połowie XIX w. pałacu wybuchł pożar, został odbudowany po tym wypadku, zmieniając nieco swoje oblicze na klasyczne. Przez krótki czas właścicielem posiadłości był książę Aleksander Drucki- Lubecki, a następnie hrabina Marta Krasińska, która 1902 r. całkowicie odnowiła pałac. Dopiero w latach dwudziestych XX w. w pobliżu mokotowskiej rezydencji zaczęły powstawać pierwsze kamienice przy ul. Puławskiej.  Podczas walk związanych z Powstaniem Warszawskim pałac został niemal całkowicie zniszczony. 

Xsawery Dunikowski, Wawelskie głowy

Po wojnie zapadła decyzja dotycząca odbudowy pałacu i umieszczenia w nim zbiorów rzeźbiarza Xawerego Dunikowskiego. Znany rzeźbiarz miał otrzymać tam mieszkanie, a  w oficynie prowadzić swoją pracownię. Pałac odbudowano dopiero w 1965 r., już po śmierci artysty. Prace remontowe trwały długo, a fundusze pochodziły głównie ze Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy i z środków Wojska Polskiego. Obecnie pałac jest oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie, a przy tym największym zbiorem rzeźby w kraju. W Królikarni organizowane są wystawy czasowe, spektakle, konferencje, pokazy filmowe, koncerty oraz imprezy plenerowe. Pałac otoczony jest parkiem utrzymanym w stylu romantycznym. W programie muzeum i wystawach można znaleźć tradycyjne wystawy muzealne, jak również eksperymentalne, performance oraz inne ciekawe wydarzenia. Na terenie muzeum prowadzona jest mała kawiarenka, gdzie można zamówić coś do picia, usiać na zewnątrz pałacu w otoczeniu zieleni i delektować się widokiem iście królewskim. Na dole zamku znajduje zespół przyrodniczo-krajobrazowy Arkadia, gdzie mżna wybrać się na dłuższy spacer. 

Królikarnia obecnie

http://www.krolikarnia.mnw.art.pl/